Bergstraat 17 a t/m f
Bergstraat 17 “Die Stickgrepe”
Dit deel van de Bergstraat en de Roggestraat was een kroegenbuurt. Ongeveer vanaf de Brink tot halverwege de beide straten bevonden zich hier diverse herbergen, dikwijls annex brouwerij, waarbij de herberg aan de ene straat lag en de brouwerij aan de andere. Verschillende kavels die reikten vanaf de Bergstraat tot aan de Roggestraat werden zo gebruikt.
Al in 1439 kwam niet alleen Bergstraat 17, maar ook de beide huizen links en rechts hiervan in handen van Lambert Lambertszoon, een kuitebrouwer (een brouwer van licht, dun bier). Ook Roggestraat 6 hoorde hierbij. Onder het brede huis bevond zich een grote, tweebeukige kelder die in het midden door zuiltjes werd ondersteund, een ideale opslagruimte voor zijn bier. Een akte uit 1644 omschrijft het huis als ‘daervoor tegenwoirdich die twie witte stickgrepen uithangen’. In 1699 wordt met ‘Die Stickgrepe" volstaan; dan omvat het een huis annex brouwerijen drie schuren met een hof. De brouwketel stond in Roggestraat 6, waar vanaf 1567 tot aan zijn dood in 1588 ook brouwer Winolt Vrysewyck zijn brouwhuis had. Op den duur is de herberg een woonhuis geworden, dat zelfs in gebruik kwam bij patriciërs. Toen zal ook de klassieke kroonlijst met fries en tandlijst zijn aangebracht en kreeg de deur zijn fraaie omlijsting. Het brouwhuis in Roggestraat 6 behield zijn ambachtelijke karakter en gevelsteen tot op de dag van vandaag.
Op 1 mei 1840 raakten de panden in handen van wijnkoper Gerrit Schimmelpenninck, die het huis aan de Bergstraat verhuurde aan Marinus Johan Cop. Cop was sinds 1842 hoogleraar in de Wis- en Natuurkunde aan het Deventer Athenaeum. Het stadsbestuur had met hem een nieuwlichter in huis gehaald. De komst van de industrie in Twente, de ontsluiting van het platteland door kanalen, de grootscheepse ontginning van markegronden en de daarbij horende nieuwe methoden van bemesting, hadden Cop doen beseffen dat het onderwijs aan het Athenaeum verouderd was.
Hij heeft toen ook het stadsbestuur hiervan overtuigd, want in 1854 kwam er een nieuw leerplan en werd hij de nieuwe rector. Het onderwijs zou voortaan ook toegankelijk zijn voor hen die geen klassieke vooropleiding bezaten. Weliswaar steeg het aantal leerlingen nauwelijks, maar opvallend was wel dat sindsdien de helft van de studenten voor hem kwam. Het Athenaeum had echter zijn tijd gehad en in 1864 werd Cop de eerste directeur van de HBS. Wegens ziekte moest hij al in hetzelfde jaar zijn ontslag nemen.
Zijn nagelaten publikaties in de Stads- of Athenaeumbibliotheek geven inzicht in zijn brede belangstelling. Niet voor niets werd hem bij zijn afscheid een aubade aangeboden. Misschien wel voor dit huis in de Bergstraat.
Inmiddels is het pand geheel gerenoveerd door NV Bergkwartier en onderverdeeld in 5 leuke appartementen (17a/17f).
Tekst: de heer Norman Boekhout sr.
